Scheidende ouders vragen ons vaak wat nu de ‘perfecte’ zorgregeling is voor hun kinderen. Deze vraag beantwoord ik dan als volgt:
“Jullie zijn de ouders van jullie kinderen, dus jullie kennen hen het beste. Bovendien is geen kind, geen moeder en geen vader hetzelfde; er is dus geen ‘standaardomgangsregeling’ die perfect is voor ieder kind en in iedere situatie. Ook is een zorgregeling niet statisch, maar juist dynamisch: een zorgregeling die passend is op het moment dat de kinderen 4 en 6 jaar oud zijn, is dat misschien niet meer zodra de kinderen 13 en 15 jaar zijn geworden.”
Om ouders toch een beetje op weg te helpen in hun denkproces, geven wij hen vaak de volgende 4 aandachtspunten mee, die in ieder geval belangrijk zijn om mee te nemen in het kader van het vaststellen van de ‘perfecte’ zorgregeling:
Hechting
Hechting is superbelangrijk voor de ontwikkeling van een kind. Met een gezonde veilige hechting legt een kind de basis voor de rest van zijn of haar bestaan. Wat is hechting eigenlijk? Als een kind geboren wordt, weet het niet meteen “dat het bestaat”. De ontdekking dat er een ‘ikke’ is en dat ‘jij’ iemand anders bent (namelijk mama, papa, oma of de oppas), begint pas als een baby ongeveer 7 maanden oud is. Dat is te merken doordat de baby dan eenkennig wordt, of bijvoorbeeld ineens bang is voor een vreemde meneer. Vervolgens start het proces van hechting, je veilig voelen bij primaire hechtingsfiguren. Op ongeveer 1,5 jarige leeftijd beslist een kind onbewust of de wereld “veilig” of “onveilig” is. Deze beslissing valt positief uit, wanneer het kind in de eerste levensfase veilig is gehecht, wat een basis vorm voor de rest van zijn of haar leven. Onveilig gehechte kinderen ondervinden veel meer problemen in hun sociaal-emotionele ontwikkeling dan veilig gehechte kinderen en zij hebben veel meer moeite met het aangaan en onderhouden van relaties met anderen. Het hechtingsproces eindigt ongeveer op 4-jarige leeftijd. Wanneer ouders van hele jonge kinderen gaan scheiden, moeten zij bij het afspreken van de ‘perfecte’ zorgregeling bewust zijn van dit grote belang van hechting. Een baby van 3 maanden kan niet een weekend lang bij moeder vandaan zijn; terwijl tegelijkertijd vast staat dat de vader van deze baby meer dan eens per week in beeld moet zijn, om ook de hechting tussen vader en kind tot stand te laten komen. Wanneer het kind 3 of 4 jaar oud is, wordt dit weer anders. De “perfecte” zorgregeling groeit met de ontwikkeling van het kind mee.
Gelegenheid voor het ontwikkelen van een relatie met beide ouders
Een kind heeft twee ouders waarvan het moet kunnen genieten. De beide ouders hebben ieder hun eigen kwaliteiten. Misschien geeft de ene ouder het kind vooral veiligheid, warmte en vertrouwen en is de andere ouder juist sterk in het bieden van meer ruimte voor uitdaging en groei. Binnen de grenzen van veiligheid en respect, heeft dit alles z’n waarde. De ‘perfecte’ zorgregeling leidt ertoe dat het kind met ieder van de ouders voldoende tijd kan doorbrengen, om de band te versterken en de relatie met deze ouder te onderhouden en verder te ontwikkelen.
Duidelijkheid en stabiliteit
Kinderen houden van duidelijkheid. Juist in een situatie waarin de ouders gaan scheiden en de wereld er nooit meer hetzelfde uit zal zien, is het fijn als het kind weet waar het aan toe is. Wanneer ben ik bij mama? Wanneer ben ik bij papa? Op welke kamer slaap ik en waar is mijn lievelingsknuffel? De ‘perfecte’ zorgregeling geeft het kind een voorspelbaar antwoord op al deze vragen.
Last but not least: ouders zijn het eens over de zorgregeling
De perfecte zorgregeling is er één die de ouders in goed onderling overleg, in het belang van hun kinderen, samen zijn overeengekomen. Dit vraagt veel van ouders. Eigen onzekerheid, verdriet en pijn zitten vaak in de weg, om goed te kunnen communiceren en overleggen met de andere ouder. Juist in de grootste crisisfase moeten ouders ineens uit de rol van de ‘strijdende ex-partners’ stappen en in de rol van de ‘samenwerkende ouders’ kruipen. Dit voelt heel tegenstrijdig. Gelukkig hoeven ouders dit alles niet alleen te doen. Wij als advocaat-mediators begeleiden het proces. Wanneer ouders in mediationgesprekken zien en begrijpen wat er intern bij hen gebeurt, dan lukt het ouders vaak om echt naar de belangen van hun kinderen te kijken en om samen tot de perfecte zorgregeling te komen.